Print

Itsinda ry’abicanyi b’abanyamahanga niryo ryishe Perezida wa Haiti

Yanditwe na: Dusingizimana Remy 9 July 2021 Yasuwe: 1640

Itsinda ry’abicanyi rigizwe ahanini n’abahoze ari abasirikare ba Colombia ni ryo ryishe Perezida wa Haïti Jovenel Moïse ku wa gatatu, nkuko polisi ibivuga.

Umukuru wa polisi Léon Charles yabwiye abanyamakuru ko iryo tsinda ryarimo Abanya-Colombia 26 n’Abanyamerika babiri bafite inkomoko muri Haïti.

Umunani bacyekwa kuba muri iryo tsinda ntibarafatwa, mu gihe 17, barimo n’abo Banyamerika babiri, batawe muri yombi.

Abandi basigaye bacyekwa kuba muri iryo tsinda bishwe barasiwe mu mirwano na polisi mu murwa mukuru Port-au-Prince.

Itsinda ry’abagabo bitwaje imbunda biraye mu rugo rwa perezida saa saba z’ijoro (1:00) zaho ku wa gatatu, ni ukuvuga saa moya za mu gitondo (7h) ku isaha yo mu Rwanda no mu Burundi.

Umugore wa Bwana Moïse, Martine Moïse, yakomerekeye mu gitero ajyanwa mu ndege kuvurirwa muri leta ya Florida muri Amerika, aho bivugwa ko uko ameze ubu byahamishijwe hamwe.

Ntibizwi uwacuze umugambi w’icyo gitero cyangwa icyatumye kiba.

Ariko Claude Joseph, Minisitiri w’intebe w’inzibacyuho (cyangwa w’imfatakibanza mu Kirundi) wa Haïti, yabwiye BBC ko uwo Perezida wari ufite imyaka 53, ashobora kuba yarishwe kuko yari arimo kurwanya "abaherwe" bo mu gihugu.

Ku wa kane, polisi yagaragarije abanyamakuru bamwe mu bacyekwaho kumwica n’intwaro zabo, impapuro z’inzira (passports) zo muri Colombia n’izindi gihamya.

Bwana Charles yagize ati: "Abanyamahanga baje mu gihugu cyacu kwica perezida".

Yongeyeho ati: "Tuzongerera imbaraga iperereza ryacu n’ibikorwa byo gushakisha kugira ngo dufate abandi bacanshuro umunani".

Leta ya Colombia yavuze ko abatari munsi ya batandatu muri abo bavugwa ko bari muri iryo tsinda bisa nkaho ari abasezerewe mu gisirikare cyayo. Yasezeranyije gufasha Haïti mu bikorwa by’iperereza.

Hagati aho, ibiro by’ububanyi n’amahanga by’Amerika byavuze ko bidashobora kwemeza niba hari n’umwe mu baturage b’iki gihugu wafunzwe.

Abakora iperereza baracyashakisha abacuze uwo mugambi w’ubwicanyi, bwateje akaduruvayo hamwe muri iki gihugu kiri mu bicyennye cyane ku mugabane w’Amerika.

Ku wa kane, imbaga y’abaturage barubiye yateranye irebera uburyo igikorwa cya polisi kigenda mu murwa mukuru. Imodoka zimwe zaratwitswe, ndetse abantu bateranira hanze ya stasiyo ya polisi aho abacyekwa kwica Perezida bafungiye.

Igihe cy’ibihe bidasanzwe cyiracyakomeje mu gihugu hose.

Ni nde uri ku butegetsi?

Iyicwa rya Perezida Moïse ryatumye habaho urujijo rujyanye n’uri ku butegetsi muri iki gihe.

Itegekonshinga rivuga ko umukuru w’urukiko rw’ikirenga ari we ukwiye kuba agiye ku butegetsi mu gihe Perezida adahari, ariko uyu René Sylvestre aherutse kwicwa na Covid-19.

Nyuma y’ibyo, amavugurura yakozwe ku itegekonshinga ateganya ko minisitiri w’intebe akwiye gutegeka.

Muri iki cyumweru, Ariel Henry yari yagizwe Minisitiri w’intebe mushya, ariko ntabwo ararahirira iyo mirimo. Ashimangira ko ari we ukwiye kuba ari ku butegetsi.

Bwana Joseph, Minisitiri w’intebe w’inzibacyuho, yabwiye BBC ko "yumijwe" n’ibyo Bwana Henry yavuze, yongeraho ati: "Dukwiye gushyira ibyo bintu ku ruhande tugashyira Haïti imbere ya byose".

Umuryango w’abibumbye (ONU/UN) wavuze ko Bwana Joseph akwiye kuguma ku butegetsi kugeza habaye amatora ateganyijwe muri uyu mwaka.

Yavuze ko ataziyamamariza kuba Perezida. Ati: "Ntabwo ndi hano [muri uyu mwanya] byo kuhaguma igihe kirekire cyane. Dukwiye gukora amatora. Nta mugambi bwite uhishe mfite".

BBC