Perezida wa Niger "afite akanyamuneza" nubwo afunze mu buryo "bugoye" n’agatsiko ka gisirikare kamuhiritse, nkuko bivugwa na muganga we nyuma yuko amusuye.

Sponsored Ad

Kuva yahirikwa ku butegetsi ku itariki ya 26 y’ukwezi gushize kwa Nyakanga (7), Mohamed Bazoum, umuhungu we n’umugore we bafungiye mu cyumba cyo hasi cy’inyubako ye ya perezida mu murwa mukuru Niamey.

Uwo muganga yatangajwe ko yabwiye radio RFI yo mu Bufaransa ati: "Uburyo abayemo buracyagoye, umuriro w’amashanyarazi ukomeje guhagarikwa".

Uko kumusura kwo ku wa gatandatu kwemewe mu gihe mu mahanga abasaba ko arekurwa bakomeje kwiyongera.

RFI yavuze ko bwari bubaye ubwa mbere Perezida ahura n’umuntu umusuye uturutse hanze y’iyo nyubako kuva yahirikwa ku butegetsi.

Bazoum, w’imyaka 63, yatangajwe ko yatakaje ibiro mu buryo "buteye impungenge", mu gihe umuhungu we w’imyaka 20, urwaye indwara ya karande, amakuru avuga ko na we yangiwe kwivuza.

RFI yatangaje iti: "Umuganga yashoboye kuvugana n’umukuru w’igihugu, hamwe n’umugore we n’umuhungu we".

Yagize ati: "Bose bameze neza. Umuganga yanashoboye kubazanira ibiribwa n’imiti".

RFI yongeyeho iti: "Nyuma yo kubasura, umuryango wa Perezida Bazoum wavuze ko wiruhukije".

Icyemezo cy’ako gatsiko ka gisirikare, kayobowe na Jenerali Abdourahmane Tchiani, cyo kuzana umuganga w’uwo muryango, kiboneka ko ari igisubizo ku kuntu ifungwa rya perezida ryamaganwe henshi kuva yahirikwa ku butegetsi.

Volker Turk, umukuru w’ishami ry’umuryango w’abibumbye ry’uburenganzira bwa muntu, yavuze ko uburyo afunzemo atari ubwa kimuntu, butesha agaciro kandi ko buhonyora amategeko mpuzamahanga y’uburenganzira bwa muntu.

Umukobwa wa Bazoum, Zazia w’imyaka 34, wari uri mu kiruhuko mu Bufaransa ubwo ihirikwa ry’ubutegetsi ryabaga, mu cyumweru gishize yabwiye ikinyamakuru the Guardian cyo mu Bwongereza ko se, nyina na musaza we nta mazi meza cyangwa umuriro w’amashanyarazi bafite kandi ko batunzwe no kurya umuceri n’amakaroni.

Yavuze ko ibiribwa bifutse (bishyashya) byari birimo kuborera mu gikoresho cyo gutuma bikomeza kumera neza (frigo).

Yabwiye icyo kinyamakuru ati: "Kuri ubu uko umuryango wanjye ubayeho biragoye cyane.

"Bavuga [umuryango wanjye] ko bazakomeza guhatana, ariko biragoye kubona ukuntu umuryango wacu umerewe muri ibi bintu kandi ntibashobora gusohoka".

Ku itariki ya 26 Nyakanga uyu mwaka, agatsiko ka gisirikare kahiritse Bazoum, Perezida watowe muri demokarasi.

Bisa nk’andi mahirikwa y’ubutegetsi yakozwe n’igisirikare mu bihugu bituranyi bya Niger, ari byo Burkina Faso na Mali.

Ni mu gihe mu karere ka Sahel hari ibikorwa by’intagondwa ziyitirira idini ya Islam n’Uburusiya bukaba bukomeje kugira ijambo muri ako karere binyuze mu itsinda rya Wagner ry’abacanshuro b’Abarusiya.

Nubwo afunze, Bazoum yashoboye gutangaza inkuru y’igitekerezo cye mu kinyamakuru the Washington Post, avuga ko ari imbohe kandi ko ihirikwa rye rizagira "ingaruka mbi cyane ku gihugu cyacu, akarere kacu no ku isi yose".

Icyumweru kirenga kimaze gushira kuva Perezida w’Amerika Joe Biden asabye ko Bazoum "arekurwa aka kanya", akanasaba ko "habungwabungwa demokarasi ya Niger yagezweho bigoranye cyane".

Ibyo byakurikiye igihe ntarengwa cyari cyashyizweho n’umuryango w’ubukungu w’ibihugu byo muri Afurika y’uburengerazuba (CEDEAO/ECOWAS), cyo kugira ngo abasirikare bahiritse ubutegetsi babuveho.

Gukangisha kwa CEDEAO kwo gukora igikorwa cya gisirikare CEDEAO ntiyagukurikije, ndetse agatsiko ka gisirikare gakomeje kwirengagiza ubusabe bwo kurekura perezida.

Ku wa gatandatu, CEDEAO yavuze ko yizeye kohereza akanama (komite) muri Niger ko guhura n’abahiritse ubutegetsi.

BBC