skol
fortebet

Abayobozi batandukanye ba Africa batanze ubutumwa bwo kwihanganisha Abarundi kubera urupfu rwa Perezida Nkurunziza

Yanditswe: Wednesday 10, Jun 2020

Sponsored Ad

Nyuma y’urupfu rutunguranye rwa Perezida Pierre Nkurunziza w’u Burundi, abategetsi b’ibihugu bya Afurika babaye aba mbere batangaje ubutumwa bwihanganisha Abarundi mu gihe cy’akababaro barimo.

Sponsored Ad

Guverinoma y’u Burundi yaraye itangaje ko Perezida Nkurunziza, yaguye mu bitaro bizwi nka Hôpital du cinquantenaire Natwe Turashoboye bya Karuzi, ku wa Mbere tariki 8 Kamena 2020.

Ubu ni ubutumwa bwanyujijwe ku rubuga rwa Twitter.

Bwana Nkurunziza ’yaryamiye ukuboko kw’abagabo’ kuwa mbere nimugoroba nk’uko byatangajwe ejo kuwa kabiri nimugoroba na guverinoma, yari afite imyaka 55, guverinoma ivuga ko yazize guhagarara k’umutima.

Nyuma y’amasaha macye iyi nkuru itangajwe ibiro by’umukuru w’igihugu cya Kenya nibyo byatangaje bwa mbere ubutumwa bwo gufata Abarundi mu mugongo.

Ubutumwa bwa Perezida Kenyatta buvuga ko Bwana Nkurunziza "yakoreye igihugu cye by’ikirenga, akoresha umuhate mu kubaka amahoro mu gihugu cye no mu karere".

Uwakurikiyeho ni Perezida John Magufuli wa Tanzania wavuze ko "yatunguwe cyane no kumva amakuru y’urupfu rwa Perezida Pierre Nkurunziza".

Bwana Magufuli yagize ati: "Ndamwibuka mu muhate we wo guharanira amahoro, amajyambere na demokarasi".

Perezida w’u Rwanda, Paul Kagame, nawe yatangaje ko yihanganisha Abarundi n’umuryango wa Nkurunziza.

Ibiro bya Perezida Félix Tshisekedi wa DR Congo, uheruka kugenderera u Burundi mu kwezi kwa gatandatu umwaka ushize wa 2019, byatangaje ubutumwa bw’Abanyecongo na we bwite bwo kwihanganisha Abarundi.

Abandi bategetsi b’ibihugu nka Macky Sall wa Senegal, Mohamed Farmaajo wa Somalia, Abiy Ahmed wa Ethioppia, Muhammadu Buhari wa Nigeria nabo batangaje ubutumwa nk’ubu bwo gukomeza Abarundi.

Liberat Mpfumukeko umunyamabanga mukuru w’umuryango wa Afurika y’iburasirazuba na Moussa Faki Mahamat perezida wa komisiyo y’ubumwe bwa Afurika nabo batangaje ubutumwa nk’ubu.

Kwihanganisha Abarundi n’umuryango wa Bwana Nkurunziza kandi byakozwe na Bwana Pierre Buyoya wabaye umukuru w’igihugu mu Burundi, utavugaga rumwe n’ubutegetsi bwa Nkurunziza.

Yagize ati: "…Kugenda kwe kubaye mu gihe cyo gusimburana k’ubutegetsi, uko gusimburana gukomeze mu kubahiriza ituze n’itegeko".

Umurage Nkurunziza asigiye U Burundi

Ubwo Perezida Nkurunziza wahoze ari inyeshyamba yatorwaga mu 2005 mbere gato y’uko agira imyaka 40, igihugu cyari kivuye mu ntambara yashenye byinshi hagapfa abagera ku 300,000 hagati ya 1993 na 2003.

Yari akiri muto, afite imbaraga yitezweho byinshi kandi afitiwe ikizere, ntiyabatengushye kuko yagaragaje umuhate mu kongera kunga ubumwe bw’Abarundi, agerageza no kuzahura ubukungu.

Hagati ya 2006 na 2011, Bwana Nkurunziza, wari uzwiho kwigisha ijambo ry’Imana no gukunda umupira, yahawe ibihembo birindwi mpuzamahanga ashimirwa kubaka amahoro.

Imibare y’imiryango mpuzamahanga itandukanye mu by’ubukungu n’imari, igaragaza ko u Burundi bwari mu nzira nziza ubwo yari amaze imyaka 10 ku butegetsi.

Gusa ibi byahindutse mu 2015 ubwo ubumwe yari amaze kongera kubaka bwasubiye hasi amaze gutangaza ko azitoza kuri manda ya gatatu.

Imyigaragambyo yaguyemo abantu amagana, igikorwa cyo guhirika ubutegetsi bwe kuburizwamo, abantu ibihumbi amagana bahunga igihugu.

Ishami ry’uburenganzira bwa muntu ry’umuryango w’abibumbye rishinja ubutegetsi bwe gukandamiza abatavuga rumwe n’ubutegetsi, kubica no kubanyuruza, ibirego guverinoma y’u Burundi yahakanye yivuye inyuma.

Mu gihe mu mwaka ushize hari ugukekeranya ko ashobora kongera kwiyamamaza kuri manda ya kane, yarabiretse ntiyiyamamaza mu matora yo mu kwezi gushize, yabaye mu gihe cya coronavirus.

Mu kwezi kwa munani yagombaga gushyikiriza ubutegetsi Evariste Ndayishimiye maze we akitwa "indongozi y’ikirenga" yo gukunda igihugu.

Perezida Nkurunziza, yumvikanaga kenshi avuga ko "Imana yahawe umwanya wa mbere" mu Burundi, mu giterane cyo gushima intsinzi y’umukandida wa CNDD-FDD yavuze ko "Imana yatsinze icyorezo cya coronavirus" kitazahaje u Burundi.

Kugeza ubu, Leta y’u Burundi imaze gutangaza ko abantu 83 ari bo babonyemo iki cyorezo. Nta ngamba zo kucyirinda zikomeye ziboneka imbere mu gihugu.

Bwana Domitien Ndayizeye wigeze kuba umukuru w’igihugu, yabwiye BBC Gahuzamiryango ko igihugu kiri mu kababaro kuko "umukuru w’igihugu aba ari umukuru w’igihugu wa bose".

Ati: "…Abarundi tugomba kwifata tukagumana umutekano kuko dufite leta ihari, tugomba kubareka bakatubwira uko twigenza muri ibi bihe bibabaje kandi bigoye".



Inkuru ya BBC

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Who are you?

Amategeko n'amabwiriza birkurikizwa