Ishami ry’Umuryango w’Abibumbye ryita ku buzima (OMS) ryemeje ko Misiri nta malaria ikiyirangwamo – igikorwa cyashimwe na OMS ko "mu by’ukuri cyanditse amateka".

Sponsored Ad

Umukuru wa OMS Tedros Adhanom Ghebreyesus yagize ati: "Malaria ni iya kera nk’isanzuramuco [civilisation] rya Misiri ubwaryo, ariko iyi ndwara yibasiye ba farawo [abami bo mu Misiri] ubu ibaye amateka."

Mu myaka hafi 100 ishize, abategetsi bo mu Misiri batangije ibikorwa bya mbere byo guca iyi ndwara yica iterwa no kurumwa n’umubu w’ingore wanduye wa Anophèle.

Icyo cyemezo Misiri yahawe gitangwa iyo igihugu cyerekanye ko uruhererekane rw’ubwandu rwahagaritswe mu gihe cy’imyaka ibanza nibura itatu ikurikirana.

Mu itangazo yasohoye ku cyumweru, OMS yashimye "leta ya Misiri n’abaturage" ku bw’umuhate wabo wo "guca indwara yabaye muri icyo gihugu kuva mu bihe bya kera".

OMS yavuze ko Misiri ibaye igihugu cya gatatu gihawe icyo cyemezo mu karere ka OMS k’uburasirazuba bw’inyanja ya Mediterane, nyuma ya Emira Zunze Ubumwe z’Abarabu (UAE) na Maroc.

Ku isi, ibihugu 44 na teritwari imwe bimaze gutera iyo ntambwe ikomeye.

Ariko OMS yavuze ko icyo cyemezo ari "intangiriro y’icyiciro gishya" gusa, ishishikariza Misiri guhora iri maso mu rwego rwo kubungabunga uku kutarangwamo malaria kwayo.

Kugira ngo gihabwe icyo cyemezo cya OMS, igihugu kigomba kugaragaza ubushobozi bwo gukumira kongera kubaho kw’ubwandu.

OMS yavuze ko ibikorwa bya mbere byo kugabanya guhura kw’umuntu n’umubu mu Misiri byatangiye mu myaka ya 1920, ubwo Misiri yacaga guhinga umuceri n’indi myaka (ibihingwa) hafi y’ingo.

Malaria iterwa n’agakoko (parasite) k’urusobe gakwirakwizwa no kurumwa n’umubu.

Inkingo za malaria ubu zirimo gukoreshwa mu bice bimwe – ariko gukurikirana iyo ndwara no kwirinda kurumwa n’umubu ni bwo buryo bwiza cyane bwo kwirinda malaria.